TikTok ve Instagram’ın aşırı kullanımı beyin performansına zarar veriyor.
71 araştırma ve 98.000’den fazla katılımcı üzerinde yapılan bir çalışma, TikTok ve Instagram gibi sosyal medya platformlarında yaygın olan kısa biçimli içerikleri daha fazla izleyen kişilerin bilişsel performansının olumsuz etkilendiğini ortaya koydu.
Bilim insanları, “son derece uyarıcı ve hızlı tempolu içeriklere tekrar tekrar maruz kalmanın, kullanıcıların okuma, problem çözme veya derin öğrenme gibi daha yavaş ve çaba gerektiren bilişsel görevlere karşı duyarsızlaşmasına yol açabilecek bir alışkanlık tepkisine neden olabileceğini” belirtti.
Araştırmacılar özetle bunun “beyin çürümesine” yol açabileceğini söylüyor.
Çalışmada, kısa biçimli video kullanımının “dikkat, ketleme kontrolü, dil, hafıza ve çalışma belleği gibi bilişsel alanlarda ve beden algısı ile özgüven hariç çoğu ruh sağlığı göstergesinde daha kötü sonuçlarla ilişkili olduğu” sonucuna varıldı.
Uzmanlar, kısa videoların tüketimini artan stres ve kaygı dâhil olmak üzere ruh sağlığı üzerinde olumsuz etkilerle de ilişkilendirdi.
Araştırmacılar şöyle dedi: “Sürekli kaydırma davranışı ve duygusal olarak uyarıcı yeni içeriklere maruz kalma döngüsü, dopamin salınımını tetikleyerek alışkanlık oluşturan bir pekiştirme döngüsü yaratabilir. Bu durum dijital etkileşimlere duygusal bağımlılığı artırır.”
“Bu alışkanlık hâline gelen kullanım, bazı kullanıcıların çevrimdışı ortamda duygularını düzenlemekte ve dijital içerikten uzaklaşmakta zorlandıklarını rapor etmeleri nedeniyle artan stres ve kaygı ile de ilişkilendirilmektedir.”
Çalışma ayrıca aşırı kısa video tüketiminin sosyal izolasyona ve genel yaşam memnuniyetinde düşüşe katkıda bulunabileceğini öne sürüyor.
Araştırmada, uygulamaların kullanımının “gerçek dünyadaki etkileşimlerin yerini pasif dijital katılımla alarak sosyal izolasyonu artırdığı ve yalnızlık hissini derinleştirdiği” belirtiliyor.
Uzmanlar ayrıca “çevrim içi etkileşimlere böyle bir bağımlılığın daha düşük yaşam memnuniyetiyle ilişkili olduğunu” ekliyor.
Bu, teknolojinin bilişsel gerilemenin nedeni olarak gösterildiği ilk araştırma değil.
Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nde yapılan bir çalışmada, ChatGPT’yi kullanarak bir makale yazan öğrencilerin çok daha az beyin aktivitesi gösterdiği ve yazdıkları tek bir cümleyi bile hatırlayamadıkları tespit edilmişti.